Dwie strony menedżera. Oto najmocniejsze i najsłabsze strony polskich liderów

Jak szefowie widzą siebie, a jak oceniają ich pracownicy. Czy kadra zarządzająca ma kompetencje do zarządzania? Odpowiedzi na te pytania daje najnowsze badanie przeprowadzone na starannie wyselekcjonowanej grupie 1000 osób - blisko 200 liderów średniego i wysokiego szczebla (dyrektorów, wiceprezesów, prezesów, kierowników), a także ich pracowników (przynajmniej 4 osoby oceniające dla każdego ocenianego menedżera).

– Wielu ekspertów podkreśla, że obecne organizacje i przedsiębiorstwa przeżywają kryzys przywództwa, co w długim horyzoncie czasowym może przyczynić się do ich marginalizacji – wskazuje współautor badania, dr Paweł Korzyński z Akademii Leona Koźmińskiego, ekspert od przywództwa. – Liderzy zarządzają ludźmi z różnych kultur, regionów, pokoleń, zarówno w środowisku wirtualnym i rzeczywistym. Przywództwo jest znacznie bardziej nieprzewidywalne, skomplikowane i wymagające niż kiedykolwiek wcześniej – podkreśla dr Korzyński, który od kilkunastu lat, równolegle do pracy naukowej, zajmuje się zarządzaniem zasobami ludzkimi.

5 kompetencji, które tworzą przywódcę

Z badań wyłania się lidera obraz własny oraz portret rysowany opiniami ich pracowników. Badani na podstawie 25 zachowań odnoszących się do funkcjonowania liderów (takich jak tworzenie różnych scenariuszy działania, wspieranie nowych pomysłów czy wyznaczanie ambitnych celów) oceniali w siedmiostopniowej skali na ile, te zachowania są do nich podobne. Kwestionariusz zawierał wersję przeznaczoną do samooceny menadżera oraz wersję oceny przez osoby trzecie (tj. pracowników, współpracowników, szefa itd.).

W ten sposób eksperci z Akademii Leona Koźmińskiego sprawdzili, czy polscy liderzy wyznaczają ambitne cele i wysokie standardy działania, czy potrafią pociągać za sobą innych. Badanie odpowiada na pytania, w jaki sposób na siłę przywództwa wpływają: kompetencje, świadomość ograniczeń oraz zdolność do ich przezwyciężania. W ten sposób określono 5 najważniejszych kompetencji menadżera:

• Wartościotwórcze (proponowanie norm wartości i wzorców zachowania)

• Antycypacyjne (zdolność do przewidywania przyszłości)

• Autorefleksyjne (uczenie się, wyciąganie wniosków z sukcesów i porażek)

• Wizjonerskie (umiejętności wyznaczania sobie i swoim zwolennikom wizji przyszłości)

• Mobilizacyjne (pobudzanie innych do nadzwyczajnego zaangażowania, inicjatywy i pomysłowości)

Jak wynika z badań, polscy menedżerowie najlepiej rozwinęli kompetencje wartościotwórcze. Najwięcej muszą pracować nad kompetencjami mobilizacyjnymi.

7 ograniczeń, które wpływają na lidera

W drugiej części badania eksperci sprawdzili, z jakimi ograniczeniami liderzy mierzą się w swojej organizacji. Menedżerowie wypełniali ankiety na podstawie których określono konkretne przykłady ograniczeń i sposoby ich pokonywania. Na tej podstawie określono też siłę tych ograniczeń.

Okazuje się, że liderzy największe problemy mają z pokonaniem ograniczeń politycznych, polegających m.in. na walce o władzę. W drugiej kolejności muszą mierzyć się z ograniczeniami informacyjnymi (brakiem dostępu do wiedzy). Najłatwiej radzą sobie natomiast z ograniczeniami instytucjonalnymi.

Oto pełna lista ograniczeń:

• Polityczne (walka o władzę, walka o zasoby w organizacji)

• Informacyjne (dostęp do informacji oraz możliwości ich magazynowania, przetwarzania)

• Emocjonalne (stosunek do określonych spraw, instytucji i otoczenia lidera)

• Etyczne (system norm i wartości, zasady działania)

• Motywacyjne (poziom motywacji i aspiracji lidera oraz jego otoczenia)

• Kulturowe (wzorce zachowań w organizacji, rytuały w firmie)

• Instytucjonalne (posiadane uprawnienia w organizacji, dostępy)

– Do tej pory brakowało uporządkowanych i doprecyzowanych terminów dobrych praktyk w zakresie przekraczania ograniczeń własnych czy organizacyjnych. Ten projekt ma wypełnić luki w wiedzy związane z pokonywaniem ograniczeń, z jakimi mierzą się liderzy – zaznacza dr Paweł Korzyński.

O badaniu

Badanie zostało przeprowadzone w latach 2016-2018 przez naukowców z Akademii Leona Koźmińskiego – dr Annę Baczyńską i dr. Pawła Korzyńskiego, pod kierunkiem prof. dr hab. Andrzej K. Koźmińskiego, autora książki „Ograniczone przywództwo. Studium empiryczne” (Poltext, 2013). Prace sfinansowało Narodowe Centrum Nauki.