Jakie drobnoustroje zasiedlają układ pokarmowy człowieka - prelekcja Wszechnicy Żywieniowej SGGW

Tym razem, kontynuując cykl o układzie pokarmowym człowieka, przedstawimy drobnoustroje, jakie zasiedlają przewód pokarmowy, a na wykładzie w dniu 20 lutego 2019 r. omówimy ich znaczenie dla naszego zdrowia. Zagadnienia te są bowiem przedmiotem licznych badań naukowych, prowadzonych intensywnie w ostatnich dziesięciu latach. Ich wyniki, zwłaszcza w zakresie wpływu na zdrowie człowieka, okazały się bardzo interesujące, a nawet zaskakujące.

Zaczniemy zatem od przedstawienia tych drobnoustrojów. Być może nie wszyscy zdają sobie sprawę, że to w przewodzie pokarmowym występuje największa liczba bakterii oraz ich największa różnorodność. Naukowcy oceniają, że to właśnie jelita stanowią najbardziej skomplikowany i najgęstszy ekosystem bakteryjny ze wszystkich dotychczas poznanych. W mikroflorze (mikrobiomie jelitowym) człowieka przeważają bakterie, głównie beztlenowe, których jest od stu do tysiąca razy więcej niż względnych beztlenowców i bakterii tlenowych. W zdecydowanie mniejszej liczbie występują inne drobnoustroje, takie jak np. grzyby, protisty (dawniej zwane pierwotniakami), wirusy i fagi.

Mikroflora jelitowa człowieka zmienia się na różnych odcinkach przewodu pokarmowego. Najmniej bakterii występuje w żołądku (około 10¹ bakterii/g treści pokarmowej), gdzie ze względu na bardzo niskie pH panują najtrudniejsze warunki do ich wzrostu. W dwunastnicy liczba bakterii szacowana jest już na 10³/g i zwiększa się stopniowo w każdym kolejnym odcinku jelita, osiągając w okrężnicy liczbę 10¹²/g.

Skład mikroflory przewodu pokarmowego zmienia się także w czasie życia człowieka. Przewód pokarmowy noworodka zostaje skolonizowany przez mikroorganizmy zaraz po narodzinach, a istotną rolę w tym procesie odgrywa mikroflora dróg rodnych matki. W ciągu pierwszego roku życia mikroflora ta jest relatywnie nieliczna i słabo zróżnicowana. Związane jest to między innymi z dość jednolitym pokarmem spożywanym przez noworodki. Wraz z rozwojem dziecka i wprowadzaniem nowych pokarmów ilość i zróżnicowanie bakterii wzrasta, a skład mikrobiomu jelit staje się bardziej stabilny. U dzieci dwuletnich upodabnia się do mikrobiomu człowieka dorosłego. W pełni dojrzała mikroflora kształtuje się w wieku 7-10 lat i aż do starości nie podlega już większym wahaniom.

Z licznych badań wynika również, że na stan mikrobiomu wpływa wiele czynników. Poza uwarunkowaniami genetycznymi i środowiskowymi, jest to m.in. styl życia, przede wszystkim dieta.

Swoją wiedzą, płynącą również z praktyki mikrobiologicznej, podzielą się z Państwem nasi eksperci. Podczas wykładu omówią następujące zagadnienia:

1. Mikrobiota a mikrobiom – wyjaśnienie pojęć;

2. Superorganizm, czyli ile komórek drobnoustrojów zasiedla nasz organizm;

3. Zróżnicowanie siedlisk mikroorganizmów w przewodzie pokarmowym;

4. Podstawowe typy bakterii i ich podział;

5. Wpływ różnorodności mikroflory na zdrowie;

6. Rozwój mikroflory układu pokarmowego człowieka od narodzin do starości;

7. Wpływ diety na skład i zróżnicowanie mikroflory;

8. Funkcje mikroorganizmów przewodu pokarmowego człowieka.