Egzekutor - wykonywałem wyroki śmierci. Spowiedź Akowca

Dyskusja z udziałem: prof. Dariusza Stoli (ISP PAN), prof. Rafała Wnuka (KUL) oraz Zbigniewa Gluzy (Ośrodek KARTA) oraz Andrzeja Godlewskiego („Polska”) Piotra Semki („Rzeczpospolita”) Piotra Lipińskiego (reporter historyczny). Prowadzenie Marek Horodniczy

Spotkanie poświęcone jest najnowszej książce Ośrodka KARTA „Egzekutor” Stefana Dąmbskiego. To wstrząsające świadectwo,
o którym sam autor napisał: Zdaję sobie sprawę, że wielu Czytelników tej książki zacznie kręcić głową z niedowierzaniem
i posądzi mnie o grubą przesadę. […] Nikt dziś nie chce brać odpowiedzialności. Wolą raczej fałszować historię i wybielać wszystko w nie­prawdopodobny sposób, niż rzucić światło na prawdziwość zdarzeń i ostrzec przyszłe pokolenie przed popełnieniem tej samej pomyłki.

Stefan Dąmbski, tytułowy egzekutor w 1942 roku, jako 17-latek trafił do oddziału AK. Przydzielono mu zadanie likwidacji Niemców
i konfidentów. Po zajęciu Rzeszowszczyzny przez Sowietów Dąmbski kontynuował działalność konspiracyjną — wykonywał wyroki na przedstawicielach nowej władzy, a także brał udział
w akcjach przeciwko Ukraińcom.

"Egzekutor" jest więc nie tylko opowieścią z życia partyzanta, ale przede wszystkim studium spustoszenia, jakie w człowieku sieje wojna — nawet, jeśli walczy on po „słusznej” stronie. Swoje wspomnienia Dąmbski spisywał pod koniec życia, zdobywając się na niezwykle szczere i przejmujące wyznanie.  

Od Wydawcy: Przedstawiamy świadectwo bolesne. Zaskakującą, paradoksalną na pozór opowieść o człowieku, który stając
w szeregach Armii Krajowej, znalazł się w roli kata. Paradoks bierze się stąd, że Autor mógłby się przedstawiać jako bohater walki
z okupantami, gotów do oddania życia za Ojczyznę, a tu racją jego pisania okazuje się i samooskarżenie, i chęć zakwestionowania bohaterstwa jako takiego. Tytułowy Egzekutor pyta w swym tekście po latach, czy stał się mordercą…

Książka ukazuje się w ramach cyklu „Tematy Karty”.

Jest to nowa seria książek historycznych Ośrodka KARTA, w której prezentujemy najciekawsze teksty publikowane we fragmentach na łamach kwartalnika „Karta”, uzupełniane o dodatkowe materiały.

W serii „Tematy Karty” ukażą się:
w listopadzie 2010 Polityczni (1982–86)
wiosną 2011 Oblężeni (Leningrad 1941–44)
latem 2011 Płomień Ryszarda Siwca (1968)
jesienią 2011 Bereza Kartuska (1934–39)

Miejsce: „Wrzenie Świata” - księgarnia Instytutu Reportażu przy ul. Gałczyńskiego 7 w Warszawie

***

(…) Słyszę, jak drży jej głos; próbuje zachować zimną krew do końca. Jej młodsza siostra stoi jak skamieniała, matka leci zemdlona na ziemię. Czytam wyrok.

– Została pani skazana na karę śmierci za zdradę Państwa Polskiego, wyrok zostanie wykonany natychmiast. Daję pani dziesięć minut na modlitwę i pożegnanie się z rodziną. (…)