Konferencja pt. Prawa mniejszości narodowych na SWPS

Nie wdając się w referowanie tej kwestii, wypada zauważyć, że mniejszości narodowe są kategorią, którą od wielu lat stara się określić społeczność międzynarodowa. Standardy ochrony mniejszości narodowych formułował początkowo Liga Narodów, następnie tworzono je w dokumentach Organizacji Narodów Zjednoczonych, w systemie prawnym Rady Europy, Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, wreszcie – w systemie prawnym Unii Europejskiej. Zagadnienie pozycji prawnej mniejszości narodowych stało się szczególnie aktualne po transformacji ustrojowej w państwach Europy Środkowo-Wschodniej. Wejście w życie Europejskiej Konwencji Ramowej o Ochronie Mniejszości Narodowych oraz Europejskiej Karty Języków Regionalnych lub Mniejszościowych (która została przez Polskę ratyfikowana dopiero w 2009 r., a tekst jej promulgowano w Dzienniku Ustaw z tego samego roku) czyni rozważania nad mniejszościami szczególnie ważnymi i interesującymi. Warto przy tym pamiętać, że mimo uchwalenia wspomnianych aktów normatywnych i przyjęcia przez większość państw europejskich ustaw regulujących zakres praw mniejszości narodowych, problem sytuacji prawnej mniejszości narodowych w rozmaitych państwach europejskich nadal jest żywy, a spory, jakie wywołuje w praktyce położenie prawne mniejszości budzą ogromne zainteresowanie. Szczególnie wiele wątpliwości wywołuje sytuacja prawna polskiej mniejszości narodowej na Litwie, mniejszości narodowych w Estonii, Łotwie i na Słowacji. Problem ten żywy jest także w Polsce, mimo przyjęcia ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym. W Europie Zachodniej sytuacja prawna mniejszości narodowych coraz mocniej splata się z kwestiami odnoszącymi się do wolności religijnych, a w płaszczyźnie społecznej – z obawą przed zagrożeniem ze strony islamu.