„Ślad” - spotkania z kulturą żydowską

Spotkania z kulturą żydowską, 16 – 19 kwietnia

 

16 kwietnia (czwartek)

godz. 18.00 „Polin”, Polska 2008. Reż. Jolanta Dylewska. 82 minuty

Po-lin to w języku hebrajskim nazwa Polski. Słowa te, oznaczające "tu zamieszkamy", zostały wypowiedziane przez przybywających do naszego kraju Żydów, którzy uciekali z Niemiec przed pogromami i zarazami. Tak głosi XIII-wieczna legenda. Film prawie w całości oparty jest na materiałach archiwalnych - efekcie wieloletnich poszukiwań na całym świecie. Autorami tych unikalnych nagrań byli Żydzi, którzy wyemigrowali do USA, ale w latach trzydziestych XX wieku przyjeżdżali do Polski, by odwiedzić swoich krewnych. Często przywozili ze sobą kamery. Te amatorskie filmy pokazują codzienne życie Żydów w przedwojennej Polsce, ocalając dla nas kawałek historii, która minęła bezpowrotnie po wrześniu 1939 roku. Jolanta Dylewska odwiedziła z kamerą 19 miejsc, z których pochodziły oryginalne nagrania, odnajdując przy okazji ostatnich żyjących świadków tej epoki.

 

Jolanta Dylewska - operator filmowy i reżyser filmów dokumentalnych. Jej filmy, m.in. o Marku Edelmanie, bojowniku z warszawskiego getta, były wielokrotnie nagradzane.

 

godz. 19.30 spotkanie z reżyserką

 

17 kwietnia (piątek)

godz. 16.00 Otwarcie wystawy „Jerzy Borysowicz - Radomski Sprawiedliwy Wśród  Narodów Świata”

 

Jerzy Borysowicz - urodził się w 1903 r. na Kresach Wschodnich, w Annopolu. Jako czternastoletni chłopiec wstąpił do harcerstwa, a w dwa lata później został ochotnikiem w wojnie z bolszewikami. Borysewicz ukończył po wojnie studia medyczne, zamieszkał w Wilnie. Do Radomia przybył wraz z Rodziną w 1939 r. Podczas okupacji niemieckiej dr Borysowicz kierował szpitalem dla psychicznie chorych, który mieścił się w budynku kościoła św. Wacława. Ofiarna działalność Ordynatora biegła dwoma torami: leczył, a jednocześnie wśród chorych ukrywał ludzi zdrowych psychicznie, lecz zagrożonych okrutną śmiercią z rąk hitlerowców. Znalazło się tam wielu Żydów, mi.n. Mordechaj Anielewicz , jeden z późniejszych dowódców powstania w getcie warszawskim.

Po 1945 r. dr Borysewicz nadal pracował w lecznictwie psychiatrycznym, publikował prace naukowe w tym zakresie, szkolił następców. Zmarł w 1980 r. W 1985 r., przyznano doktorowi pośmiertnie izraelski medal „Sprawiedliwy wśród narodów świata”. Medal z napisem francuskim: „Kto ratuje jedno życie - ten jakby ratował cały świat” i drugim: „Wdzięczny Naród Żydowski”, jest wyrazem hołdu dla tego, który narażał własne życie, aby ocalić przed śmiercią prześladowanych Żydów. Spośród ponad 20 tys. uhonorowanych medalem, prawie 30% stanowią Polacy.

 

g. 16.45 „Miasteczko Kroke”. Polska 2007. Reż. Natalia Schmidt, Kuba Karyś. 45 minut 

Miasteczko Kroke to opowieść o przedwojennym Krakowie widzianym oczami Żydów. Zderzają się w nim dwie rzeczywistości – bezpieczne dzieciństwo z czasów dwudziestolecia nagle przerwane i zamienione w piekło holocaustu. Bohaterowie filmu przeszli gehennę, a po wojnie - niektórzy opuścili Polskę, niektórzy wrócili do Krakowa. Wszyscy jednak sercem związani są z miastem swego dzieciństwa i wspominają tamten, zapomniany już, świat. Film przedstawia unikatowe, niepublikowane archiwalia z okresu międzywojnia.

Twórcy filmu od wielu lat pracują przy produkcjach fabularno – dokumentalnych oraz dokumentalnych w Telewizji TVN, takich jak między innymi: „Wielkie ucieczki” czy „Katastrofy górnicze”. Dla Natalii Schmidt jest to debiut reżyserski. Kuba Karyś jest autorem kilkudziesięciu odcinków serii „Nie do wiary” oraz kilku filmów dokumentalnych

 

godz. 17.30 Spotkanie z Ewą Szprynger 

 

Ewa Szprynger - dokumentalistka, prezes Stowarzyszenia „Żydowskie Motywy”. Ostatnie jej filmy to m.in. „Na paryskim bruku”, „Rachela na dworcu gdańskim”, „Dziękujemy za Solidarność”.

Próba odnalezienia śladów żydowskich miast na terenach wschodniej Polski.

 

godz. 18.45 - Kredens. Dania, Polska 2007. Reż. Jacob Dammas, 27 min.

Po przyjeździe do Wrocławia Jacob Dammas (Duńczyk, którego matka jest Polką) odwiedza miejsce, gdzie przed przymusową emigracją pod koniec lat sześćdziesiątych z uwagi na żydowskie pochodzenia mnieszkała jego matka wraz ze swoim ojcem. Rozmawia z ich byłymi sąsiadami, kierowany jest pod kolejne adresy, a wszystko po to, by odnaleźć rodzinną pamiątkę sprzed lat - tytułowy kredens.

 

18 kwietnia (sobota)

 

godz. 16.00 Pamiątki,

Izrael 2006. Reż. Halil Efrat i Sahar Cohena. 29 minut.

Sahar Cohen pewnego dnia, przypadkiem, udaje się ze swoim 82- letnim ojcem na spotkanie kombatantów II wojny światowej. W tym czasie ojciec służył jako młody chłopak w Brygadzie Żydowskiej, we Włoszech, Niemczech, Belgii i Holandii. Syn, ku swemu zaskoczeniu odkrywa, że żołnierze tej brygady często na krótko wiązali się z kobietami spotykanymi po drodze. Niewykluczone więc, że ojciec już ma, gdzieś w Europie, upragnione wnuki. Syn namawia ojca na podróż szlakiem Brygady.

 

godz. 16.30 Spotkanie z radomianinem, Wojciechem Piekarskim, byłym ambasadorem Polski w Izraelu

 

Jan Wojciech Piekarski - urodził się w Radomiu, tu uczył się w LO im. Chałubińskiego. Zawodowy dyplomata, pracę w MSZ rozpoczął w 1974 r. Był m.in. dyrektorem protokołu dyplomatycznego, ambasadorem w Pakistanie, Belgii i Luksemburgu. W latach 2003- 2006 Piekarski sprawował  funkcję ambasadora RP w Izraelu.

 

godz. 17.15 Umrzeć w Jerozolimie, USA 2007. Reż. Hilla Medalia.  75 minut

Od śmierci Rachel Levy, siedemnastoletniej Izraelki, która zginęła przed czterema laty w Jerozolimie w samobójczym zamachu bombowym, jej matka, Abigail, nie może ani na chwilę odzyskać spokoju. Samobójczego zamachu dokonała również siedemnastolatka, Ajat al-Achras, uczennica z palestyńskiego obozu dla uchodźców, odległego o kilka mil. Obie młode kobiety wyglądały bardzo podobnie...

Hilla Medalia urodziła się w 1977 r. na przedmieściach Tel Awiwu. Po odbyciu służby wojskowej studiowała w USA i tam ostatecznie zamieszkała.

 

godz. 18.30 Koncert muzyki filmowej w wykonaniu uczniów Zespołu Szkół Muzycznych

 

 

19 kwietnia (niedziela)

godz. 12.00 Wycieczka po żydowskim Radomiu (start spod Resursy). W programie m.in. wyjazd  autobusem MPK na cmentarz żydowski przy ul. Towarowej. Wycieczkę prowadzą przewodnicy oddziału miejskiego PTTK w Radomiu.

godz. 14.00 Happening „Ślad”, ul. Podwalna

  

Wszystkie filmy poza „Polin” prezentowane były na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym „Żydowskie Motywy”. Festiwal odbywa się w Warszawie od 2004 r., obrazy goszczą też na przeglądach w innych miastach Polski. W Radomiu mamy okazję oglądać je po raz pierwszy.  Zapraszamy na VI Międzynarodowy Festiwal Filmowy „Żydowskie Motywy”, który odbędzie się 28 kwietnia – 3 maja w stołecznym kinie Muranów.

 

Za pomoc w realizacji Spotkań dziękujemy: MPK, oddziałowi miejskiemu PTTK w Radomiu.

 

Zaprasza: Ośrodek Kultury i Sztuki „Resursa Obywatelska”, Radomskie Towarzystwo Naukowe oraz Stowarzyszenie „Żydowskie Motywy” <www.radom.pl>