Duchowe pogranicze - wystawa o polskim prawosławiu

Wystawa złożona z kilkudziesięciu czarno-białych fotografii - wybranych z bogatego archiwum autora - w niezwykły sposób oddaje specyfikę i nostalgiczne piękno polskiego prawosławia. Od lat osiemdziesiątych do dziś, tematem fotografii artysty jest duchowość prawosławnej społeczności kresów wschodnich. Owocem jego pracy jest monumentalny, unikatowy cykl, obrazujący obrzędy
i zwyczaje religijne okolic Grabarki, Jabłecznej, Drohiczyna czy Białej Podlaskiej i jej okolic.

Przenikające się religie i wpływy różnych kultur sprzyjają pojawianiu się wysublimowanych form religijności. Prostota życia i szacunek dla wiary zdają się przenikać codzienność. W twórczej drodze autora podziw dla tych wartości okazał się bodźcem do podjęcia tematu: "Był 1976 rok. Artyści malarze z naszego regionu mieli na Grabarce plener. Pojechałem z nimi. Dokumentowałem plener w fotografii. Na Grabarce przeżyłem święto Spasa. Byłem nim zauroczony. Artyści wrócili, a ja zostałem. Dalej fotografowałem. Tamten pobyt zaważył na moich dalszych poszukiwaniach. Poznawałem prawosławie - jego kalendarz, liturgię, obrządek, ludzi. Prawosławie jest bardzo kolorowe - szaty, obrzęd, wnętrza świątyń. Czarno-białe zdjęcie odrywa człowieka od skupiania się na kolorze i podpowiada - zatrzymaj się, pomyśl, wejdź w świat duchowy".

Przez dekady intensywnej pracy, w trakcie stopniowego zgłębiania tematu i poznawania tamtejszych ludzi, powstawały najważniejsze ujęcia: "Zdarza się, że dopiero po pięciu, nawet dziesięciu wyjazdach robię, na przykład ze święta, jedno zdjęcie, niepowtarzalne. Potem próbuję nowego, jeszcze lepszego ujęcia i nic nie wychodzi. To jedno ujęcie wybieram z pośród pięćdziesięciu, stu zdjęć". Fascynacja autora rytuałami wschodu pozwoliła mu w niezwykły sposób wydobyć mistyczną atmosferę fotografowanych miejsc. Klasyczne, czarno-białe fotografie oddają specyficzny koloryt, wizualne bogactwo oraz przepych wnętrz i ornamentów. To swoisty paradoks, że oglądając je zapominamy o braku barw w obrazie - bogactwo bodźców wizualnych, wysmakowana tonalność i kontrastowość fotografii sprawiają, że silnie działają na zmysły, pozwalają odczuć nastrojową bliskość przedstawionych zdarzeń. Tamten świat - z bliska sfotografowany przez Tadeusza Żaczka - urzeka obrazami procesji i obrzędów, oświetlonych świecami wnętrz cerkwi, modlitewnymi gestami wiernych, unoszącym się dymem kadzidła, ustami wiernych w modlitewnym śpiewie... Najważniejsze jednak pozostaje dla oczu niewidzialne, trudne do zdefiniowania, odczuwalne jedynie pod powierzchnią obrazu. Wzbudzające szacunek dla tego niezwykłego, pełnego głębokich wartości świata.

Kurator wystawy: Jolanta Rycerska

Tadeusz Żaczek - absolwent Politechniki Częstochowskiej i Studium Fotografii, członek Związku Polskich Artystów Fotografików. Jeden z najwybitniejszych fotografów polskiego prawosławia. Od ponad trzydziestu pięciu lat zawodowo związany z fotografią. Artysta z bardzo dużym dorobkiem - swoje prace prezentował podczas kilkudziesięciu wystaw indywidualnych w kraju i zagranicą. Zajmuje się fotografią dokumentalną, głównie rejestrującą relacje na styku człowiek - religia. Mieszka i pracuje w Białej Podlaskiej.

Organizator wystawy: Narodowe Centrum Kultury
Wystawa potrwa do 7 lutego.

Galeria Kordegarda
Krakowskie Przedmieście 15/17
Warszawa