"Garbo mówi!" w Iluzjonie - przegląd fimowy w 110. rocznicę urodzin aktorki

Nie było w historii kina drugiej takiej aktorki, która potrafiłaby w równym stopniu roztoczyć wokół siebie aurę tajemniczości i nieprzystępności jak robiła to Greta Garbo (a właściwie Greta Lovisa Gustafsson). Aktorka unikała mediów, praktycznie nie udzielała wywiadów i nieczęsto też można było zobaczyć ją na organizowanych przez filmowe środowisko, wydarzeniach. Z biegiem czasu wokół jej osoby narósł mit według, którego była ona samotniczką najlepiej czującą się we własnym towarzystwie. Introwertyczna natura aktorki oraz skłonność do izolacji stanowiły początkowo nie lada wyzwanie dla wytwórni MGM, pragnącej uczynić z Garbo wielką gwiazdę, którą kochaliby widzowie. Studio wpadło jednak na genialny pomysł, by wykorzystać jej mało medialną osobowość jako atut. Z milczącej i tajemniczej Grety wykreowano niedostępną, zjawiskową boginię, z którą zwykli śmiertelnicy mogli obcować wyłącznie za pośrednictwem srebrnego ekranu. Artystka, zwłaszcza w późniejszym wieku, bardzo chroniła swoją prywatność. Unikała spotkań z publicznością i mediami. Nie pojawiła się nawet na gali Oscarów 1954 roku, na której miała odebrać Nagrodę Honorową za całokształt twórczości. Aktorka rozpoczęła swoją karierę od występowania w reklamach odzieżowych, do filmu na dobre trafiła dzięki szwedzkiemu reżyserowi - Mauritzowi Stillerowi. Garbo zagrała w jego słynnym dziele "Gdy zmysły grają", a niedługo potem wspólnie ruszyli na podbój Hollywood. Artystka była jedną z nielicznych gwiazd, której udało się z dużym sukcesem wejść w epokę kina dźwiękowego. Co więcej dźwięk w filmie wydobył jej dodatkowy atut, którym był głęboki, zmysłowy głos hipnotyzujący wielbicieli na sali kinowej. Pierwszym filmem dźwiękowym, w którym Garbo zachwyciła widzów swoim "nowym obliczem" był obraz - "Anna Christie". Produkcja przyniosła jej sławę oraz nominację do Oscara dla najlepszej aktorki pierwszoplanowej. Kolejne znakomite filmy z jej udziałem to także: "Mata Hari", "Ludzie hotelu", "Anna Karenina" czy też "Królowa Krystyna", w którym zagrała tytułową rolę, często uznawaną za jej największe osiągnięcie aktorskie.

Plan projekcji:

Sala Stolica

18 IX; godz.: 17:45 Dama kameliowa (Camille) reż. reż. George Cukor, USA 1936 108'

19 IX; godz.: 13:30 Królowa Krystyna (Queen Christina) reż. Rouben Mamoulian, USA 1933 100'

27 IX; godz.: 20:00 Ludzie w hotelu (Grand Hotel) reż. Edmund Goulding USA 1932 112'

29 IX; godz.: 20:00 Ninoczka (Ninotchka) reż. Ernst Lubitsch USA 1939 110' *

Sala Mała Czarna

18 IX; godz.: 20:00 Ludzie w hotelu (Grand Hotel) reż. Edmund Goulding USA 1932 112'

20 IX; godz.: 20:30 Dwulicowa kobieta (Two-Faced Woman ) reż. George Cukor, USA 1941 87'

27 IX; godz.: 13:45 Królowa Krystyna (Queen Christina) reż. Rouben Mamoulian, USA 1933 100'

27 IX; godz.: 15:45 Dama kameliowa (Camille) reż. reż. George Cukor, USA 1936 108'

28 IX; godz.: 17:45 Pani Walewska (Conquist) reż. Clarence Brown, USA 1937 102'

O filmach:

Dama kameliowa

(Camille) 108 min., USA 1936

reż.: George Cukor; scen.: Zoe Akins, Frances Marion, James Hilton; zdj.: William Daniels; wyk.: Greta Garbo, Robert Taylor, Lionel Barrymore, Elizabeth Allan, Jessie Ralph, Henry Daniell

Rolę w tym filmie zalicza się do jednych z najlepszych w filmografii Grety Garbo. Akcja osadzona w XIX-wiecznym Paryżu toczy się wokół tragicznego romansu chorej na gruźlicę kurtyzany i młodego szlachcica. "Filmy o zakochanych inteligentnych kobietach nie są wcale takie częste. Trzeba aktorki o bardzo specjalnych dyspozycjach, by oddała oba te stany równocześnie i z równym powodzeniem. Grecie Garbo udaje się to przez cały czas. Jej Marguesile jest idealnie wyważonym równaniem serca i rozumu. Posiadła umiejętność osiągania wspaniałych efektów bardzo skromnymi środkami"- pisali krytycy.

Królowa Krystyna

(Queen Christina) 100 min., USA 1933

reż. Rouben Mamoulian, scen.: Salka Viertel, Ben Hecht, H.M. Harwood, zdj.: William Daniels, wyk.: Greta Garbo, John Gilbert, Ian Keith, Lewis Stone, C. Aubrey Smith, Reginald Owen, David Torrence

Historyczne wydarzenie, jakim była abdykacja szwedzkiej królowej Krystyny, stało się dla realizatorów jedynie pretekstem do śledzenia wzruszającego romansu młodej władczyni z hiszpańskim posłem. Magnetyczna siła oddziaływania aktorstwa Garbo osiągnęła tu wyżyny. Sceny z jej udziałem po mistrzowsku wykorzystują elektryzujące wręcz cechy jej osobowości. Na żądanie Garbo dokonano zmiany w obsadzie głównej roli męskiej, zastępując Laurence'a Oliviera - przeżywającego schyłek swej kariery - Johnem Gilbertem. Niestety, nie sprostał on zadaniu godnego partnerowania Garbo, co wyraźnie wpłynęło na końcowy efekt.

Ludzie w hotelu

(Grand Hotel) 112 min., USA 1932

reż.: Edmund Goulding, scen.: William A. Drake, zdj.: William H. Daniels, wyk.: Greta Garbo, John Barrymore, Joan Crawford, Wallace Beery, Lionel Barrymore, Jean Hersholt

W luksusowym berlińskim hotelu los styka ze sobą kilka osób, znajdujących się w dramatycznych sytuacjach życiowych. Garbo gra tu stosunkowo niewielką rolę gruzińskiej tancerki, uwikłanej w tragiczną miłość do złodzieja hotelowego. Partneruje jej na ekranie cała plejada znakomitych aktorów. Na ich tle aktorstwo Garbo wypadło szczególnie imponująco. "Przerzuca się z łatwością ze stanu depresji do radosnej ekstazy, trochę bezradna, trochę kapryśna, zawsze bardzo kobieca, w ruchach taneczna i powiewna - pisała krytyka".

Ninoczka

(Ninotchka) 110 min., USA 1939 *

reż. Ernst Lubitsch, scen.: Charles Brackett, Billy Wilder, Walter Reisch, zdj.:

William Daniels, wyk.: Greta Garbo, Sig Rumann, Melvyn Douglas, Ina Claire,

Felix Bressart

"Ninoczka" to zręcznie i błyskotliwie zrealizowana antystalinowska komedia, w której Greta Garbo dokonuje rzeczy zdumiewającej - obala swój mit. "Garbo się śmieje!" - to hasło wystarczyło do rozreklamowania filmu. Po tragicznych postaciach, bohaterkach melodramatów, stworzyła w filmie podwójną rolę: twardej, nieprzejednanej towarzyszki, agentki przysłanej z Moskwy do Paryża i wrażliwej, subtelnej, pragnącej miłości kobiety.

Dwulicowa kobieta

(Two-Faced Woman ) 87 min., USA 1941

reż. George Cukor, scen.: S.N. Behrman, Salka Viertel, George Oppenheimer, zdj.: Joseph Rottenberg, wyk.: Greta Garbo, Melvyn Douglas, Constance Bennett, Roland Young, Robert Sterling

Z pozoru niewinna historia małżeńskich nieporozumień, w której żona chce zwrócić na siebie uwagę męża i uwodzi go udając swą siostrę bliźniaczkę, wywołała prawdziwą lawinę pełnych oburzenia i potępienia krytyk. Argumenty wytoczono bardzo zdecydowane: od niechrześcijańskiego podejścia do małżeństwa, zagrożenia dla moralności publicznej po nieprzyzwoite kostiumy (chodziło o zbyt wydekoltowaną suknię). W rezultacie wytwórnia poniosła spore wydatki na retusz lub wręcz zmianę poszczególnych scen. To jednak nie było już w stanie zmienić wrogiego nastawienia tak do samego filmu, jak i do odtwórczyni głównej roli. Garbo powiedziała w swoim ostatnim, jak się okazało, ekranowym wcieleniu: "W tym surowym świecie nie ma już dla mnie miejsca". Dzisiaj brzmi to jak tekst z jej własnej biografii.

Pani Walewska

(Conquist) 102 min., USA 1937

reż.: Clarence Brown, scen.: Samuel Hoffenstein, Salka Viertel, S.N. Berman, zdj.: Karl Freund, wyk.: Greta Garbo, Charles Boyer, Reginald Owen, Alan Marshal, Henry Stephenson, Leif Ericsson

Słynny romans Napoleona i Marii Walewskiej potraktowany został jako historia uczuć i polityki bez batalistycznego tła. Maria po raz ostatni spotyka się z ukochanym przed zesłaniem cesarza na Wyspę Świętej Heleny, namawiając go do ucieczki. Napoleon odrzuca tę propozycję, żegnając się na zawsze z nią i synem. Film został oparty na powieści polskiego pisarza Wacława Gąsiorowskiego, ale scenariusz był wielokrotnie zmieniany na skutek nacisków hollywoodzkiej cenzury (m.in. z powodu pojawienia się nieślubnego dziecka Marii i Napoleona). W rezultacie o filmie pisano: "Napoleon poniósł klęskę, pani Walewska porażkę, Greta Garbo rozczarowanie, a film fiasko". Jednakże pewne epizody Garbo zagrała wspaniale, oddając wszystkie barwy uczuć niezwykłej Polki. Na uwagę zasługują także starannie odtworzone realia epoki - znakomite stylowe wnętrza, empirowe meble i stroje.

Szczegóły na: www.iluzjon.fn.org.pl

Ceny biletów:

12 zł - ulgowy

14 zł - normalny