APOKALIPSA: PIERWSZA WOJNA ŚWIATOWA - pokaz w DSH

W jaki sposób doszło do tak okrutnego konfliktu, w którym zginęło blisko 19 milionów żołnierzy i cywilów, a 21 milionów zostało rannych? Czy można było uniknąć śmierci całego pokolenia? Jak wojna wpłynęła na dalsze losy Europy?

W 100-lecie wybuchu I wojny światowej Instytut Francuski w Polsce, Ośrodek Kultury Francuskiej i Studiów Frankofońskich Uniwersytetu Warszawskiego oraz Dom Spotkań z Historią zapraszają na pokazy nowego, serialu dokumentalnego Apokalipsa : pierwsza wojna światowa (Francja, 2014) w reż. Isabelle Clarke i Daniela Costelle w dniach 6-9 oraz 11 listopada 2014 w DSH przy ul. Karowej 20 w Warszawie.

Serial przedstawia kulisy wybuchu i przebiegu I wojny światowej oraz działania zbrojne na mniej znanych odcinkach frontu - w Rosji, Serbii, Turcji, Palestynie oraz na arabskiej pustyni. Jego twórcy - Isabelle Clarke (dokumentalistka i reżyser) oraz Daniel Costelle (historyk i pisarz) są również autoramii serii Apokalipsa: Druga wojna światowa prezentowej w 170 krajach na świecie. W nowym serialu wykorzystano ponad 500 godzin nagrań archiwalnych, listy i dzienniki pisane w trakcie wojny oraz rzadkie wówczas amatorskie zdjęcia.

Pokazy towarzyszą konferencji naukowej Klęska Europy i odrodzenie Rzeczypospolitej. W 100-lecie wybuchu I wojny światowej organizowanej przez Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku oraz Ośrodek Kultury Francuskiej i Studiów Frankofońskich UW. Na projekcje:WSTĘP WOLNY.

PLAN PROJEKCJI w DSH

6-7 listopada (czw.-pt), godz. 18.00, odc. 1-4: Furia, Strach, Piekło, Wściekłość.Projekcja 6 listopada poprzedzona prelekcją dr Marcina Darmasa z Ośrodka Kultury Francuskiej i Studiów Frankońskich UW.

8 listopada, godz. 15.00, odc. 5: Wybawienie.

9 listopada, godz. 13.00-17.00, odc. 1-5: Furia, Strach, Piekło, Wściekłość, Wybawienie.

OPIS ODCINKÓW

Apokalipsa : pierwsza wojna światowa (Francja, 2014),

reż. Isabelle Clarke i Daniel Costelle

Odc. 1. Furia (przed wojną - sierpień 1914), czas: 51'59''

11 listopada 1918 roku. Godzina jedenasta. Zapada cisza. Poległ kanadyjski żołnierz George Price - jedna z ostatnich ofiar I wojny światowej. Jakie są źródła tej furii, która ogarnęła świat na cztery lata? Kto zrujnował kraje i doprowadził do upadku kilku imperiów? 28 czerwca 1914 roku w Sarajewie zostaje zabity arcyksiążę Franciszek Ferdynand, austrowęgierski następca tronu. To wydarzenie wzmaga dawne resentymenty narodowościowe europejskich monarchów. Wielcy przemysłowcy bez wątpienia wolą konflikt zbrojny od ukrytego, który dojrzewa na łonie klasy robotniczej. Kilka tygodni po zamachu w Sarajewie Austro-Węgry wypowiadają wojnę Serbii, zapoczątkowując międzynarodową grę sojuszów. Wojska ruszają do walki, co odzwierciedla zbiorową nieświadomość Europejczyków, przekonanych, iż wojna będzie krótka i chwalebna. W sierpniu 1914 roku Niemcy zbliżają się do Paryża.

Odc. 2. Strach (sierpień 1914 - sierpień 1915), czas: 52'16''

27 sierpnia 1933 roku, Prusy Wschodnie. Hitler i Goering, weterani wojny 1914-18, oddają hołd marszałkowi von Hindenburgowi przy monumentalnym pomniku upamiętniającym bitwę pod Tannenbergiem. Hitler mówi: "Tannenberg to symbol. To tu, w 1914 roku, zdecydowały się losy Niemiec." Bitwa, do której doszło niecałe 20 lat wcześniej, była dla Hindenburga najważniejszą w życiu - i najważniejszym momentem I wojny światowej, gdy Niemcy powstrzymali napór Rosjan na terytorium Prus. Zaś Francuzi w bitwie nad Marną wstrzymują marsz Niemców. Linia frontu zachodniego stabilizuje się - od Morza Północnego do Szwajcarii. Na Południu do konfliktu przyłączają się Włosi i Turcy (Imperium Osmańskie). Brytyjczycy i Francuzi wystosowują apel do mieszkańców swoich imperiów, na wojnę wyruszają Kanadyjczycy, Australijczycy, Nowozelandczycy, Senegalczycy, Marokańczycy, Algierczycy i Annamici. Konflikt rozgrywa się teraz na skalę światową.

Odc. 3. Piekło (wrzesień 1915 - listopad 1916), czas: 52'21''

Wrzesień, rok 1915. Okopy ciągną się przez całą Francję aż do włoskich gór, i dalej - na Bałkany aż do bram Orientu. Europa stoi w ogniu. Nowa broń, nowe metody obrony - to wojna uprzemysłowiona, w której stosuje się środki chemiczne. Nigdy wcześniej bitwy nie były tak okrutne. Artylerie druzgoczą przeciwników. Podczas ataku używa się gazów, miotaczy ognia, szrapneli, mieszanki prochu i ołowianych kulek, które są w stanie roztrzaskać twarze i ciała. Szturmy są przerażające, samobójcze. Warunki życia i higieny w strefie walk - katastrofalne, epidemie sieją spustoszenie. W lutym 1916 roku Niemcy rozpoczynają we Francji wielką ofensywę pod Verdun, którą wstrzymują Francuzi. 1 lipca 1916 roku nad Sommą rozpoczyna się najbardziej krwawa bitwa tej wojny, w kilka godzin armia brytyjska traci 30 tysięcy żołnierzy. W ciągu półtora roku zginęło już 5 milionów żołnierzy. Jednak dowódcy uważają, że straty poniesione są tak wysokie, iż wróg musi za nie zapłacić - wojna musi trwać.

Odc. 4. Wściekłość (luty 1917 - wrzesień 1917), czas: 52'14''

Na froncie są miliony mężczyzn, którzy chcą wrócić do domów. Wojna zaraziła nieszczęściem wszystkie domostwa i zagościła na stałe w codziennym życiu ludzi. Gniew i głód odciskają swoje piętno na społeczeństwach. Rozpoczyna się okres rewolty: w Niemczech społeczne poruszenie zagraża przyszłości Rzeszy. Chwiejna staje się pozycja Austro-Węgier: Franciszek-Józef nie żyje, zaś jego młody następca Karol I podejmuje próby zawarcia pokoju. Na froncie zachodnim bitwa pod Aisne we Francji powoduje serię buntów wśród żołnierzy. Rosyjscy żołnierze mają dość życia w lęku i głodzie, dołączają do rewolucji. Car abdykuje i przygotowuje się do uchodźstwa. Sztab niemiecki popełnia strategiczny błąd, który zmienia oblicze konfliktu - decyduje się zaatakować wszystkie jednostki na Atlantyku, włącznie z amerykańskimi. Stany Zjednoczone włączają się do konfliktu u boku aliantów. W czerwcu roku 1917 generał Pershing dociera do Francji wraz z pierwszym kontygentem. Podczas gdy amerykańskie odziały przechodzą jeszcze szkolenie, rozpoczyna się krwawa bitwa pod Passchendaele w Belgii. To kolejna porażka obu stron konfliku.

Odc. 5. Wybawienie (październik 1917 - czerwiec 1919), czas: 52', 20''

W październiku 1917 roku w Caporetto Włosi wdają się krwawą bitwę z Austro-Węgrami i Niemcami. Ponoszą dotkliwą porażkę. W Rosji Lenin na czele bolszewików rozpoczyna rewolucję. W marcu 1918 roku komuniści podpisują w Brześciu traktat pokojowy z Niemcami i ich sojusznikami. Niemcy mogą więc skoncentrować oddziały wokół frontu zachodniego i przygotowują się do marszu na Francję. Paryżanie w strachu opuszczają stolicę. Amerykańskie posiłki są już jednak gotowe do działania. W lipcu 1918 roku w Europie jest już milion 300 tysięcy "Sammies". Wielka ofensywa niemiecka zamienia się w klęskę. Alianci, wspierani przez Stany Zjednoczone, odnoszą kolejne zwycięstwa: Saint Mihiel, Bois Belleau, Vittorio Venetto, Marna. Wojska brytyjskie odnoszą serię zwycięstw na wschodzie: Palestyna, Syria, Anatolia, Iran, Irak kapitulują. 11 listopada 1918 roku na polach bitewnych Francji ogłoszono rozejm: ustają walki, żołnierze wracają do domu. Wycieńczona Europa musi leczyć rany i odbudowywać przyszłość. Konferencja pokojowa (zakończona 28 czerwca 1919 roku w Wersalu) nosi w sobie zalążek drugiej wojny światowej. Pokój jest dla Niemiec upokarzający.