POD WSPÓLNYM NIEBEM. RZECZPOSPOLITA WIELU NARODÓW, WYZNAŃ I KULTUR (XVI-XVIII w.)

Najważniejszym przesłaniem wystawy "Pod wspólnym niebem. Rzeczpospolita wielu narodów, wyznań i kultur (XVI-XVIII w.)", zorganizowanej przez Muzeum Historii Polski we współpracy z Zamkiem Królewskim w Warszawie, jest przedstawienie fenomenu dawnej Rzeczypospolitej - jednego z najbardziej zróżnicowanych językowo, wyznaniowo i kulturowo państw wczesnonowożytnej Europy.

Głównym celem wystawy "Pod wspólnym niebem..." jest przypomnienie współczesnym widzom, że na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej, na których obecnie istnieją różne państwa i narody, przez prawie dwa i pół stulecia funkcjonowało państwo, formalnie będące federacją dwóch organizmów: Korony i Wielkiego Księstwa Litewskiego rządzonej przez naród szlachecki, zamieszkane przez wiele grup narodowościowych, etnicznych i religijnych. Chcemy pokazać bogactwo kulturowe przedrozbiorowej Rzeczypospolitej. Państwo to w swojej epoce było przykładem tolerancji i pokojowego współżycia narodów.

Zamierzamy pokazać jego wspaniałość i osiągnięcia, ale nie przemilczymy również słabości. Wystawa jest również pretekstem by zapytać o obecność jej dziedzictwa w polskiej kulturze współczesnej i relacje kulturowe, które łączą nas z innymi narodami, z którymi dzieliliśmy "wspólne niebo" ale i wspólną ziemię. Zamieszkujące dawną Rzeczpospolitą grupy etniczne i wyznaniowe były w stanie z jednej strony utrzymać i rozwijać własne tradycje, z drugiej zaś stworzyć ciekawe przykłady syntezy rozmaitych wzorców kulturowych. Z tym dziedzictwem obcujemy mniej lub bardziej świadomie po dziś dzień.

Wystawa "Pod wspólnym niebem…" będzie składać się z sześciu modułów tematycznych, które zostały odpowiednio zaaranżowane do wymogów przestrzeni wystawienniczej użyczonej Muzeum przez Zamek Królewski w Warszawie. Dwa pierwsze moduły prezentują zjawisko szeroko pojętej wielokulturowości z perspektywy całego państwa, koncentrując się na takich zagadnieniach jak: fenomen staropolskiego federalizmu oraz skład etniczny i wyznaniowy społeczeństwa I RP. Treść tego fragmentu ekspozycji będzie stawiać pytania o możliwości pokojowej koegzystencji (i czy aby zawsze i na pewno pokojowej?) różnych grup narodowo-językowych oraz wspólnot religijnych. Z kolei dwa kolejne moduły, stopniowo zawężają perspektywę, koncentrując się na problematyce tożsamości regionalnych i lokalnych oraz sposobów funkcjonowania jednostek w społeczeństwie wielokulturowym. Moduł piąty dotyczy zjawiska oddziaływania wieloetniczności na ówczesną kulturę.

Na koniec - prowadząc widza w kierunku współczesności - w ostatnim module prezentujemy problem, jak nam się wydaje, nader ważny i aktualny: co przetrwało do czasów nam współczesnych z wielokulturowości Rzeczypospolitej wielu narodów.

Wśród bardzo cennych eksponatów na wystawie znajdą się m.in. oryginalny akt Unii Lubelskiej, kapa ze stroju ślubnego królowej Bony i różaniec króla Stefana Batorego.

Oprócz eksponatów i dokumentów z epoki autorzy wystawy wykorzystują rozmaite nowoczesne technologie ekspozycji m.in. mapy multimedialne oraz tzw. prezentacje poliwizyjne. Dzięki nim możliwa będzie m.in. atrakcyjna ekspozycja panoram wielu miast we wczesnej epoce nowożytnej, a także prawie nieznanych szkiców gdańszczanina Martina Grunewega z jego licznych podróży po Rzeczypospolitej na przełomie XVI i XVII wieku.