Campo di Fiori na placu Krasińskich

Udostępnij

kategoria: wykłady / warsztaty / spotkania

Dom Spotkań z Historią zaprasza na widowisko multimedialne Campo di Fiori w reżyserii Michała Nekanda-Trepki: 16 maja 2010 (niedziela), godz. 20.30, plac Krasińskich w Warszawie. Wstęp wolny.

Wieczór otworzy Campo di Fiori, jeden z najbardziej znanych na świecie wierszy Czesława Miłosza w archiwalnym wykonaniu noblisty. Pokażemy archiwalne fotografie ulicy Bonifraterskiej i Placu Krasińskich z 19 i 20 kwietnia 1943 roku oraz zdjęcia lotnicze uzupełnione komentarzami i fragmentami wspomnień oraz film dokumentalny Karuzela (1999, 35 min, reż. Michał Nekanda-Trepka).

Campo di Fiori zainspirował Michała Nekanda-Trepkę zarówno do nakręcenia filmu, jak i stworzenia widowiska. Miłosz napisał wiersz w kwietniu 1943 roku, gdy mieszkał w okupowanej Warszawie. W „Tygodniku Powszechnym” tak mówił o kulisach jego powstania: „Ten wiersz, jak i niektóre inne wiersze pochodzące z moralnego oburzenia, gniewu, został wydarty ze mnie przez zbieg okoliczności. Jechałem do Jerzego Andrzejewskiego, który mieszkał na Bielanach. Linia tramwajowa przechodziła właśnie tam, gdzie stała karuzela i gdzie słychać było strzały broniących się powstańców. Był zator tramwajowy i przez dłuższy czas patrzyłem na to, co się tam działo. Pod naciskiem emocji zaraz napisałem ten wiersz” (TP 18/2005)
Po latach, w sylwestra 1999/2000, reżyser Michał-Nekanda Trepka poprosił Miłosza, by przeczytał wiersz do kamery. To nagranie rozpocznie widowisko Campo di Fiori.

Na podstawie archiwalnych zdjęć odtworzymy wydarzenia z 19 i 20 kwietnia 1943 roku (moment wybuchu powstania w getcie), które działy się tuż pod murami getta, po stronie strony aryjskiej. Tu, na ulicy Bonifraterskiej, w kwietniu 1943 roku, ustawiono wesołe miasteczko w tym trzy karuzele. Pomysł ten powstał w Kulturamt, niemieckim Urzędzie ds. Kultury, w ratuszu zarządzanym przez gubernatora Ludwiga Fischera.

Michał Nekanda-Trepka: „W archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego odnalazłem kilkanaście zdjęć porozrzucanych uprzednio w różnych zbiorach. Szczegółowo prześledziłem sytuacje dziejące się na fotografiach i przyjrzałem się tym miejscom. Prześledziłem, jak wyglądał ostrzał getta przez Niemców. Po ilości dziur wybitych strzałami armatki przeciwpancernej ułożyłem zdjęcia w odpowiedniej kolejności, co pozwoliło mi odtworzyć wydarzenia z kwietnia 43 roku.

Tłem do zdjęć będą fragmenty wypowiedzi prof. Zbigniewa Wójcika, historyka zajmującego się Rosją, Wiesława Zdorta, operatora filmowego, wówczas 10-letniego mieszkańca Pragi, dr med. Adliny Blady-Szwajgier, wówczas 27 letniej łączniczki ŻOB-u po stronie aryjskiej. Adam Ferency odczyta wspomnienia Wiesława Chajdo, wtedy studenta polonistyki podziemnego UW. Ponadto Adlina Świdowska, aktorka Teatru Żydowskiego w Warszawie, przeczyta fragmenty książki Ostatni o wyjściu z getta ostatnich powstańców żydowskich 26 września 1943 roku. Na koniec odbędzie się projekcja filmu Karuzela.

Karuzela (1999, 35 min), reż. Michał Nekanda-Trepka– film dokumentalny, w wersji polskiej z napisami francuskimi i angielskimi.
To sugestywny zapis wspomnień osób ocalałych z getta oraz tych, które obserwowały tragedię narodu żydowskiego z drugiej strony murów. Zarówno jedni jak i drudzy w czasie eksterminacji getta byli dziećmi. Obecnie, jako dojrzali, starzejący się ludzie mówią o doświadczeniach, które nie pozwalają o sobie zapomnieć: o życiu w okupowanej stolicy, prześladowaniach, Polakach, którzy szantażowali i wydawali Żydów, o nielegalnym, z narażeniem życia przechowywaniu Żydów przebywających po stronie aryjskiej, o ukrywaniu się przed faszystami.
Dzieciom z getta przypadła szczególna rola w czasie okupacji hitlerowskiej. Wymykały się z getta i szmuglowały to, co udało się im zdobyć po aryjskiej stronie; były często jedynymi żywicielami rodzin.

Znani z waleczności i bohaterstwa warszawiacy nie solidaryzowali się z walczącymi o przetrwanie Żydami. Chociaż byli tacy, którzy ryzykowali życiem, ukrywając ich, to wielu nie raziła karuzela ustawiona w sąsiedztwie getta. Warszawiacy bawili się w wesołym miasteczku. Jarmarczna muzyka tłumiła odgłosy walki w getcie, gdzie trwała rzeź. Taki obraz wyłania się z opowieści ocalałych z holocaustu, tę sytuację utrwalił w swym wierszu Czesław Miłosz.

Film otrzymał nominację „Finalist Certificate” – jako jeden z 12 najlepszych filmów na świecie na największym festiwalu form dokumentalnych New York Festivals w styczniu 2000 r.

ostatnia zmiana: 2010-05-11