„W środku lato” na Placu Konstytucji w Warszawie

Udostępnij

W styczniu 2010 w na Placu Konstytucji w Warszawie zostanie zainstalowany biały budynek, w którym zimową aurę zastąpi letni, słoneczny dzień. Będzie to dzieło Karoliny Breguły zatytułowane „W środku lato”.

Artystka skonfrontuje zwykłą codzienność z przeżyciem zaskakującym, innym niż doświadczenie tu i teraz. Zaproponuje iluzję, którą częściowo ucieleśni, ożywi. Iluzję wspierać będą zmysłowe, jak najbardziej realne, doznania. Będą to doznania ciepła i doznania wzrokowe. Zaoferuje je prosty, biały budynek – niespodziewana „przeszkoda” na, raczej, dobrze znanej przechodniom drodze, po której nie należałoby się spodziewać czegoś niezwykłego. Sterylnie biały budynek może będzie robił wrażenie obiektu nie z tego świata albo wytartej gumką przestrzeni na płaszczyźnie szarej rzeczywistości, albo też nieoczekiwanej przerwy w ciągu następujących po sobie sekwencji dobrze znanej melodii czy utrwalonego rytmu miejskiej aglomeracji. Biel - ekran przeznaczony na projekcję własnych pragnień, zapraszać będzie do podróży w czasie, jednocześnie do przeszłości i do przyszłości; teraźniejszość zostanie zawieszona, na chwilę zanegowana. Aby pragnąć czegoś innego niż to, co jest aktualne, należy odwołać się do wspomnienia, do znanych już wcześniej doznań, w tym wypadku: ciepła, letniego słońca i optymizmu. Czy przywołana iluzja da poczucie ukojenia zmysłów spragnionych tego, czego im właśnie brak? Lato jest wszakże na przeciwległym biegunie czasu.

W projekcie „W środku lato” chodzi więc o działanie na zmysły w taki sposób, by czerpać z nich przyjemność choćby chwilową. A może to będzie przyjemność mająca swoje konsekwencje, bo rzeczywistość niespodziewanie odsłoni lukę – przestrzeń, miejsce dla pracy wyobraźni? Artystyczna sugestia być może skieruje odbiorcę na drogę twórczej halucynacji, która odmieni, a przynajmniej zaburzy „tu i teraz”, uwolni zmysły z przywiązania do pośpiechu, a może także pozwoli inaczej spojrzeć na samą sztukę. Nadzieja na zmianę wiąże się z bielą, która skrywa potencjalność wszystkich barw tęczy. Trzeba je tylko wydobyć (spod śniegu). Czy w chłodny zimowy i szary dzień w mieście będzie to możliwe? Czy będzie możliwe dla widza otwarcie nowego horyzontu, przyjęcie innej perspektywy patrzenia? Celem artystki jest stworzenie namiastki tego, co ma nadejść za kilka miesięcy – słonecznego i ciepłego lata.

Biel w sztuce Karoliny Breguły jest często powtarzającym się motywem; biały element zwykle kontrastuje z tłem i jest nośnikiem zarówno nadziei, dążenia ku czemuś innemu, niecodziennemu, ale też wyrazem bezradności, ułomności. Biel jest zawsze trochę wyabstrahowana. Rzeczywistość przygniata bezmiarem swojej realności a odrobinkę marzenia i iluzji możemy wskrzesić rzutując je na biały „ekran” rozpostarty przez artystkę w środku zimy wewnątrz białego domku „W środku lato”. W środku spotkamy osoby, przemierzające tą samą drogę przy Placu Konstytucji w Warszawie w letni, słoneczny dzień. Zmarznięty przechodzień może nawet rozpozna siebie – nieświadomego lub niepamiętającego już spojrzenia kamery pół roku wcześniej.

Karolina Breguła wyraża troskę o odbiorcę sztuki, o adresata jej własnej twórczości; współczuje z nim i pragnie odmienić jego sytuację, nawiązać z nim kontakt, sztukę uczynić użyteczną. Ta idea koresponduje z ideą dzieła „otwartego” i dzieła w ruchu zdefiniowaną przez Umberto Eco:
Poetyka dzieła w ruchu, a także w jakiejś mierze poetyka dzieła „otwartego”, ustala nowy rodzaj stosunków między artystą a publicznością, nowy mechanizm percepcji estetycznej, nowy stosunek między kontemplacją a korzystaniem z dzieła sztuki.

Dzieło Karoliny Breguły przetnie drogę przechodnia. Umożliwi mu kontakt z jego własnymi fantazjami i pragnieniami oraz kontakt ze sztuką. Przypadkowe dla widza „związanie” własnych emocji z przestrzenią wykreowaną przez artystkę sugerować może pytania o status sztuki, o jej funkcję, definicję, o jej relację do rzeczywistości i, przede wszystkim, o indywidualny stosunek widza do niej. Dopiero reakcja widza będzie mogła dopełnić dzieło. Jego sens jest niepewny, tak jak niepewna jest moc białego obszaru na tle szarej rzeczywistości. Sens dzieła jest otwarty.
Agnieszka Żechowska

ostatnia zmiana: 2009-12-23