Czytania w Laboratorium Dramatu

1.    „Nowa dramaturgia czyli „Młodzi sceptyczni” - nowy dramat polski. Sztuki przed prapremierą, wyłonione podczas  prowadzonego przez Laboratorium programu „Lektor”.

2.    „Stwarzanie światów czyli Walka z lękiem” - polski dramat XX-wieczny. Ważne, lecz zapomniane, teksty polskich autorów

Cykl „Młodzi Sceptyczni”  jest kontynuacją czytań nowego polskiego dramatu, których 38 edycji odbyło się już w LD. Tym razem wszystkie sztuki zostały wybrane z propozycji nadesłanych w ramach programu „Lektor”, który LD prowadzi od dwóch lat. Program polega na otwarciu Laboratorium dla autorów z całej Polski, poprzez  możliwość nadesłania swojego tekstu i uzyskania opinii na jego temat, opracowanej przez grupę lektorów z LD. Najlepsze teksty zostają poddane próbie czytania aktorskiego. Cykl czterech utworów pokazuje to, co dla młodych polskich autorów na początku XXI w. jest najbardziej charakterystyczne – wielki  sceptycyzm i maskowana brutalnością wrażliwość.

 

Cykl „Stwarzanie światów czyli walka z lękiem” to próba powrotu do tych polskich dramatów, które zostały napisane w poprzednim wieku, a z jakichś – różnych w każdym przypadku – względów, nie były często po 1945 wystawiane i przez to nie przedarły się do szerszej świadomości. Tymczasem każdy z nich niesie ważne przesłanie i jest ciekawy dramaturgicznie. Cykl „Stwarzanie światów czyli Walka z lękiem” to próba powrotu do tych polskich dramatów, które zostały napisane w poprzednim wieku, a z jakichś – różnych w każdym przypadku – względów, nie były często po 1945 wystawiane i przez to nie przedarły się do szerszej świadomości. Tymczasem każdy z nich niesie ważne przesłanie i jest ciekawy dramaturgicznie. Począwszy od lat 20. - kiedy powstała pierwsza sztuka z cyklu, poprzez lata 40. - czas powstania  „Orfeusza”, z którego strawestowany cytat częściowo określa cykl, poprzez „Zegary” napisane w latach 60.  - autorom towarzyszy poczucie lęku i niepewności, te uczucia tak charakterystyczne dla XX wieku. Z drugiej strony dramat ten pokazuje, że sztuka lękowi się nie poddaje i spełnia swoje główne posłannictwo czyli „Stwarzanie światów”. Tytuł został zaczerpnięty z „Teatru osobnego” Mirona Białoszewskiego,  który jest jednym z najbardziej oryginalnych zjawisk w polskiej dramaturgii powojennej.

 

Prezentację obu cykli łączy wspólny cel: zwrócenie uwagi reżyserów, dramaturgów, aktorów, krytyków – ludzi teatru – na zapomniane, wartościowe teksty oraz zaprezentowanie nowych. Wszystkie one bowiem mają tę wspólną cechę, że w centrum swego zainteresowania stawiają człowieka i podstawowe problemy, które on wciąż na nowo rozstrzyga.

Program czytań jest też etapem wstępnym warsztatów dramaturgicznych w Laboratorium Dramatu.

 

Czytania będą odbywały się według ustalonej formuły. Zawsze w poniedziałek, o godz. 19.00 rozpoczynają się krótkim wstępem dotyczącym sztuki i autora. Po tym wprowadzeniu aktorzy czytają pełny tekst sztuki. Po czytaniu następuje pięciominutowa przerwa, a następnie dyskusja ze specjalnie do każdej sztuki zaproszonym moderatorem. 

 

Sztuki czytane w październiku:

1 X 2007 - „Dom matki” Jarosława Jakubowskiego. Sztuka otwiera cykl „Młodzi Sceptyczni” czyli nowy dramat współczesny.

Reżyser: Krzysztof Jaworski, jego wcześniejsze prace to m.in. „Disco Pigs” E. Walsha w Teatrze Rozmaitości w Warszawie, „Paw królowej” D. Masłowskiej w Teatrze Ludowym w Nowej Hucie. W LD reżyserował „Sztukę mięsa” J. Papisa.

Moderator: Krzysztof Jedliński doktor medycyny, psychiatra i psychoterapeuta.

Autor: Jarosław Jakubowski  ur. 1974 r. w Bydgoszczy. Poeta, prozaik, dziennikarz. Absolwent politologii na Uniwersytecie Gdańskim. Autor tomów wierszy: „Wada wymowy” (1996), „Kamyki” (1998), „Marta” (2001), „Wyznania ulicznego sprzedawcy owoców” (2003, wyróżnienie w konkursie na „Bydgoską Książkę Roku”), „Wszyscy obecni” (2006), „Pseudo” (2007). Stypendysta Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Publikuje m.in. w „Toposie” i „Frondzie”. Jego tekst „Bez prawej nogi” opublikowany w „Gościu Niedzielnym” (nr 23 z 10.06.2007) wywołał żywą dyskusję z udziałem m.in. Dariusza Nowackiego i Wojciecha Wencla. W przygotowaniu jest jego debiutancki tom opowiadań pt. „Potwór”, a także poemat dygresyjny pt. „Ojcostych”. Żonaty, dwoje dzieci. Mieszka w Koronowie na Pomorzu.

„Dom matki” to studium obcości jaka rodzi się między najbliższymi  i próba dojścia jej przyczyn. Wydaje się, że tkwią one w indywidualnych przeżyciach, z pozoru banalnych, lecz w efekcie brutalnie niszczących psychikę ludzką.

 

8 X 2007 - „Orfeusz” Anny Świrszczyńskiej. Sztuka rozpoczyna cykl czytań dwudziestowiecznego dramatu polskiego „Stwarzanie światów”.

Reżyser: Aldona Figura, wcześniejsze prace: m.in. reżyseria „Zazdrości” E. Vilar w Teatrze Nowym w Łodzi, „Monologów waginy” E. Ensler w Teatrze Wybrzeże w Gdansku. W LD reżyserowała „Tiramisu” J. Owsianko i „Absynt” M. Fertacz.

Moderator: dr Jagoda Hernik Spalińska, historyk teatru i teatrolog zajmujący się m.in. dramatem pisanym przez kobiety.

Autor: Anna Świrszczynska (1909-1984), jedna z najwybitniejszych współczesnych poetek polskich. W jej dorobku istotne miejsce mają też dramaty, aczkolwiek są szerszemu odbiorcy mało znane. Wśród dramatów szczególną rolę odgrywa „Orfeusz”, który powstał początkowo jako słuchowisko radiowe (1938), a następnie jako utwór dramatyczny uzyskał nagrodę na tajnym konkursie zorganizowanym w 1943 roku. Prapremiera odbyła się w 1946 roku w reżyserii Wilama Horzycy.

„Orfeusz” jest nie tylko ciekawą transpozycją mitu i przejmującym pytaniem o wolność człowieka w obliczu śmierci, ale też zaskakującym studium małżeństwa.

 

15 X 2007 – „Maestro” Jarosława Abramowa-Newerly'ego, cykl „Stwarzanie światów”.

Reżyser: Andrzej Domalik, reżyserował m.in.: „Hamleta” W. Shakespeare'a, Pokojowki” J. Geneta, „Obłom-off” M. Ugarowa w Teatrze Dramatycznym w Warszawie, „Ożenek” w Teatrze Powszechnym w Warszawie, ostatnio reżyserował „Boską!” w Teatrze Polonia w Warszawie.

Autor: Jarosław Abramow-Newerly (1933), dramatopisarz, kompozytor, autor tekstów piosenek i słuchowisk radiowych. Współtwórca Studenckiego Teatru Satyryków (STS) w 1954 r. Jego twórczość, również dramatyczna, łączy w sobie humor z istotną refleksją

„Maestro”, napisany w 1982 roku, to sztuka o kompozytorze polsko-żydowskiego  pochodzenia, który przyjeżdża na kilka dni do kraju. Ta z pozoru humorystyczna, lecz tak naprawę gorzka opowieść o koniunkturalnym traktowaniu w PRL sław polskiego pochodzenia, nic nie straciła na aktualności. Pokazuje jak bardzo problem przedmiotowego traktowaniu ludzi był i jest uniwersalny. 

 

22 X 2007 - „Weirtheim” Waldemara Paradowskiego. Sztuka należy do cyklu „Młodzi Sceptyczni”.

Reżyser: Anna Smolar, jej wcześniejsze prace to m.in.: reżyseria „Zamiany” P. Claudela w Teatrze Śląskim im. Wyspianskiego, współpraca artystyczna przy „Ryszardzie II” Shakespeare'a w reż. A. Seweryna w Teatrze Narodowym w Warszawie, asystentura przy „Tartuffie” Moliera w reż. J. Lassalle'a, w Teatrze Narodowym w Warszawie.

Autor: Waldemar Paradowski, ur. 1969 w Stargardzie Szczecińskim. Pracował jako księgarz, dziennikarz miejscowej gazety, radiowiec, robotnik, i sprzedawca tapet. Obecnie sprzedawca biletów w Teatrze Współczesnym w Szczecinie. Uczestnik warsztatów dramaturgicznych organizowanych przy Teatrze Polskim w Poznaniu w 2001 roku.

„Weirtheim” to sztuka o kobiecie, która zamierza dokonać aborcji. Jej emocje jednak odbija wspólnota małego miasteczka, która żyje według reguł, które choć z pozoru niewidoczne, jednak w nieubłagany sposób regulują stosunki między mieszkańcami i wpływają na życie wewnątrz rodzin, obnażając problemy i demaskując tajemnice.

 

29 X 2007 - „Zegary” Tomasza Łubieńskiego. Sztuka należy do cyklu „Stwarzanie światów”.

Reżyser: Zdzisław Wardejn, wybitny aktor filmowy i teatralny, od 1969 także reżyseruje, m.in. „Jan Maciej Karol Wścieklica” S.I. Witkwieicza w Teatrze Narodowym w Warszawie, „Odejście głodomora” T. Różewicza w Teatrze Nowym w Warszawie, „Tango” S. Mrożka w Teatrze Ochoty w Warszawie, „Listy naszych czytelników”  Z. Herberta w Teatrze Dramatycznym w Warszawie, „Kto się boi Wirginii Woolf?”  E. Albee'go w Teatrze Prezentacje w Warszawie, „Wizytę starszej pani” F. Durrenmatta w Teatrze Polskim w Warszawie.

Moderator: Tomasz Łubieński, autor sztuki.

Autor: Tomasz Łubieński, ur. 1938, dramatopisarz i prozaik, redaktor naczelny „Nowych Książek”.  Autor książek „Bić się czy nie bić? (1976), „Norwid wraca do Paryża” (1989),  „M jak Mickiewicz” (1998)  „Ani triumf, ani zgon” (2004)

„Zegary”, z 1968 roku, to sztuka oparta na specyficznej grze formą, jak i typowe dla tego twórcy rozważania historiozoficzne inspirowane epoką międzypowstaniową, ale dotyczące także współczesności - trudnego czasu w którym były napisane.

 

5 XI 2007 - „Szalona Greta” Stanisława Grochowiaka, cykl „Stwarzanie światów”.

reżyser: Giovanny Castellanos

 

12 XI 2007 - „Trzepak” Krzysztofa Kowalskiego, cykl „Młodzi sceptyczni'.

Reżyser: Łukasz Czuj.

 

19 XI 2007 - „Szosta! Szosta!” Tadeusza Peipera, cykl „Stwarzanie światów”.

Reżyser: Jarosław Tumidajski

 

26 XI 2007 - „Sen” Felicji Kruszewskiej, cykl „Stwarzanie światów”.

Reżyser: Maria Spiss.

 

3 XII 2007 - „Przylgnięcie” Piotra Rowickiego

 

9 XII 2007 - „Sprawiedliwość” Marceliny Grabowskiej, cykl „Stwarzanie światów”

Reżyser: Kasia Raduszynska

 

17 XII 2007 - „Osmędeusze” , „Wyprawy krzyżowe”, „Stworzenie świata” Mirona Białoszewskiego, cykl „Stwarzanie światów”.

Reżyser: Tadeusz Słobodzianek.

Od nowego roku Laboratorium Dramatu rozpoczyna nowy cykl „Cała nieśmiertelność czyli Potępiony za wiarę”, prezentujący zapomniane w Polsce dramaty światowe, które były istotnymi zjawiskami teatralnymi w czasie gdy powstały, lecz od dawna pozostają nieobecne na polskich scenach. Pokazują ludzi, jak bohater „Księcia Homburgu” -  z którego kwestia zainspirowała pierwszy człon tytułu cyklu - zmagających się z granicznymi przeżyciami. Zadają pytania, jak w sztuce Tirso de Moliny „Potępiony za niewiarę”, kto jest przeznaczony do zbawienia? Bohaterami wybranych sztuk są bowiem ludzie postawieni w sytuacjach ekstremalnych, których współczesny człowiek nie doświadcza w takim wymiarze. Jednak dylematy, które te sytuacje rodzą, są nadal w naszym – choć mniej spektakularnym -  życiu, obecne.

 

W cyklu „Cała nieśmiertelność czyli Potępiony za wiarę” przeczytane będą m.in. następujące sztuki:

1.    „Szkoda, że jest nierządnicą” (1633) Johna Forda

2.    „Potępiony za niewiarę” (1635) Tirso de Moliny

3.    „Książę Homburgu” (1826) Heinricha von Kleista