Najskuteczniejszą metodą przezwyciężania uprzedzeń i stereotypów zakorzenionych w świadomości zbiorowej obojga narodów jest poznanie odmiennej kultury na poziomie indywidualnego, osobistego doświadczenia.
Idea programu stypendialnego wymian „Polska-Izrael” narodziła się jako pierwsze edukacyjne, publiczne działanie Muzeum Historii Żydów Polskich, by umożliwić ten proces w możliwie jak najszerszym i w wieloaspektowym wymiarze.
Stypendyści mieszkać będą pojedynczo u rodzin polskich bądź izraelskich, co umożliwi wymianę międzykulturową na poziomie życia codziennego i budowanie najbardziej podstawowych więzi międzyludzkich. Uczestnicy studiować będą na lokalnych uczelniach – w Tel Awiwie bądź Warszawie, poznawać historię, tradycję, kulturę oraz obecną sytuację społeczną danego kraju, uczestniczyć w programach integracyjnych z lokalną młodzieżą. Osobnym, niezwykle istotnym elementem programu jest uczestnictwo w projekcie gromadzenia kolekcji żydowskich pamiątek i dokumentów osobistych, który prowadzony jest przez Muzeum zarówno na terenie Polski jak i Izraela.
Rekrutację do pierwszej edycji dla polskich studentów przeprowadzono w czerwcu 2006 roku. Spośród 50 kandydatur wybrano 8 osób, które będą reprezentować Polskę podczas trzymiesięcznego stażu w Izraelu od października 2006 do stycznia 2007. Kolejna edycja - przeznaczona dla studentów z Izraela - trwać będzie od marca do czerwca 2007.
Podczas wakacji 2007 planowane są dwie dwutygodniowe wymiany młodzieży licealnej – w lipcu dla polskich uczniów ze szkół znajdujących się w sąsiedztwie przyszłej siedziby Muzeum, w sierpniu dla młodzieży izraelskiej. We wrześniu na 11 dni przyjedzie do Polski sześcioosobowa grupa studentów uniwersyteckich z Izraela.
Program pobytu grup izraelskich w Polsce będzie odzwierciedlać główne założenia tworzonej właśnie wystawy stałej Muzeum – pokaże bogactwo i różnorodność wielowiekowej historii społeczności żydowskiej w Polsce, miejsca istotne dla historii i kultury Polski, jak również – a może przede wszystkim - te prezentujące pogranicze obydwu kultur, ich stopniowe przenikanie się.
Program realizowany jest dzięki wsparciu finansowemu Tomasza Ulatowskiego i Ygala Ozechova – darczyńców Muzeum Historii Żydów Polskich.
PODSTAWOWE CELE:
• EDUKACJA:
Przywrócenie w świadomości zbiorowej młodych Polaków i Izraelczyków bogactwa dziedzictwa kulturowego społeczności żydowskiej w Polsce oraz historii stosunków polsko-żydowskich;
• DIALOG:
Rozwój dialogu polsko-żydowskiego na poziomie doświadczenia indywidualnego – od poznania historii, kultury, obecnej sytuacji społeczno-politycznej, poprzez weryfikację wspólnej przeszłości, obustronnych stereotypów, do zaangażowania w dialog i rozwój relacji polsko-żydowskich.
• WSPÓŁPRACA:
Stworzenie obszaru “pozytywnego sąsiedztwa” wokół przyszłej siedziby Muzeum (projekty dla młodzieży ze szkół średnich Muranowa), poszerzanie grona Ambasadorów Muzeum w Polsce i Izraelu promujących idee porozumienia oraz dialogu polsko-żydowskiego. Zaangażowanie stypendystów w przyszłe programy edukacyjno-integracyjne Muzeum.
ZAŁOŻENIA PROGRAMOWE:
• Projekt wymian przeznaczony jest dla młodzieży uniwersyteckiej oraz młodzieży ze szkół średnich Polski i Izraela. Ze względu na jeden z podstawowych celów projektu, jakim jest współpraca z Muzeum Historii Żydów Polskich, w pierwszym roku wdrażania projektu wymian pierwszeństwo mają studenci oraz uczniowie z Warszawy. Projekt systematycznie poszerzany będzie na dalsze miejscowości.
• Podstawowe edycje wymian:
o Trzymiesięczny program stypendialny dla studentów uniwersyteckich;
o Dwutygodniowy program wakacyjny dla uczniów szkół średnich;
• Stypendyści mieszkają u rodzin polskich i izraelskich;
• Grupy studentów podczas semestralnego stypendium studiują na wybranej przez organizatora uczelni wyższej w zakresie odpowiadającym założeniom programowym wymian, kierunkowi studiów prowadzonych w rodzimym kraju oraz umożliwiającym kontynuowanie ewentualnych prac naukowych.
• Stypendyści uniwersyteccy angażują się w projekt gromadzenia żydowskich pamiątek oraz dokumentów osobistych, uczestniczą w przygotowanych przez organizatora dodatkowych programach edukacyjno-integracyjnych (takich jak spotkania dyskusyjne w wybranych szkołach, kluby filmowe, etc), zwiedzają dany kraj, poznając jego historię, tradycję i współczesność;
• Program pobytu grup izraelskich w Polsce – zarówno uniwersyteckich jak i młodzieży ze szkół średnich - zostanie skonstruowany według głównych założeń przygotowywanej wystawy stałej Muzeum Historii Żydów Polskich. Będzie uwzględniał poszczególne etapy życia społeczności żydowskiej w Polsce, pokazywał miejsca symbolizujące do dzisiaj rozkwit kultury żydowskiej oraz miejsca tzw. Pogranicza kultur – mieszania się tradycji polskiej, żydowskiej oraz innych mniejszości narodowych w Polsce. Osobnym tematem jest okres II Wojny Światowej i Zagłada, który przedstawimy nie tylko poprzez wizyty w miejscach kaźni narodu żydowskiego i polskiego, ale również spotkania z osobami ocalonymi i ocalającymi, historykami, młodzieżą polską zaangażowaną w studia nad II Wojną Światową i Zagładą. Młodzież izraelska pozna także historię Polski, a szczególnie jej punkty kluczowe dla statusu społeczności żydowskiej, polską kulturę współczesną i dawną.
• Projekt wymian młodzieżowych będzie systematycznie uzupełniany o programy umożliwiające stypendystom po powrocie do kraju kontynuację pracy na rzecz dialogu międzykulturowego, zaangażowanie w inicjatywy edukacyjne etc. Jednym z takich programów jest szkolenie grup polskiej młodzieży, by mogli oprowadzać wycieczki izraelskie po miejscach żydowskich w Warszawie.
• Projekt wymian zakłada współdziałanie z organizacjami zaangażowanymi w dialog polsko-żydowski i ochronę dziedzictwa kultury żydowskiej, placówkami edukacyjnymi i ośrodkami kultury, co umożliwi w przyszłości stworzenie platformy współpracy dla kolejnych projektów nastawionych na edukację międzykulturową.
HARMONOGRAM PROGRAMU:
Październik 2006: inauguracja programu
Październik 2006 - Styczeń 2007: pobyt pierwszej grupy 8 polskich stypendystów w Izraelu
Kwiecień-Czerwiec 2007: indywidualne stypendium naukowe w Polsce
Marzec 2007: nabór do edycji letniej programu wymian dla licealistów
Kwiecień-Maj 2007: nabór drugiej grupy polskich stypendystów na 3 miesięczne stypendium w Izraelu
Lipiec 2007: jedenastodniowy program w Polsce dla grupy 12 izraelskich licealistów
Sierpień 2007: jedenastodniowy program w Izraelu dla grupy 12 polskich licealistów
Wrzesień 2007: jedenastodniowy program w Polsce dla grupy 6 studentów uniwersyteckich z Izraela
Październik 2007 – Styczeń 2008: stypendium w Izraelu dla polskich studentów
Spotkanie informacyjne odbędzie w najbliższy piątek 23.03 o godzinie 17ej w auli C Collegium Civitas (XII piętro Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie).