Festiwal 4 Pory Książki

V.S. Naipaul urodził się w 1932 r. na Trynidadzie, w niewielkim miasteczku rolniczym o nazwie Chaguanas, jako potomek emigrantów przybyłych z Indii w początkach XX w. Mając osiemnaście lat wyjechał do Anglii i rozpoczął w Oksfordzie studia anglistyczne. Od połowy lat pięćdziesiątych pracował jako wolny strzelec w BBC. Wiele czasu poświęcił wówczas studiowaniu historii swojej rodzimej wyspy, szczególnie okresu kolonialnego. Dużo też podróżował: zwiedził Azję, Afrykę oraz Amerykę Południową i Środkową, zwłaszcza Karaiby, badając dzieje tego regionu. Od trzydziestu lat mieszka w Wiltshire, niedaleko Stonehenge (Wielka Brytania).

W swoich pierwszych powieściach (Masażysta cudotwórca, Wybory w Elwirze, Miguel Street, Dom pana Biswasa) poruszał problematykę pogranicza ras i kultur w posiadłościach rozpadającego się w XX w. imperium brytyjskiego. Później, m.in. w powieściach: Marionetki, Partyzanci, Zakręt rzeki zajmował się sprawami polityki. Ostatnie jego książki (The Enigma of Arrival, A Way in the World, Pół życia, Noir sur Blanc 2004) mają charakter autobiograficzny. Pisarz jest również autorem cenionych opowiadań i esejów.

„Jestem pisarzem intuicyjnym - mówi o sobie. (...) - Za każdym razem moim celem było napisanie książki, stworzenie czegoś, co będzie można łatwo i z zainteresowaniem przeczytać. Na każdym etapie mogłem pracować tylko na obszarze wyznaczonym przez moją wiedzę, wrażliwość, talent i obraz świata. Rozwijały się one z książki na książkę. Musiałem oczyścić swój świat, wyjaśnić go dla siebie samego.”

Drugim gościem zagranicznym będzie znakomity hinduski pisarz Tarun J. Tejpal 

Tarun J. Tejpal [czyt. Tarun Dź. Tedźpal] od ponad dwudziestu lat pracuje jako dziennikarz. Jest redaktorem naczelnym „Tehelki”, ogólnonarodowego tygodnika w Indiach. W 2002 roku „Business Week” uznał go za jednego z pięćdziesięciu działaczy, mających wpływ na zmiany w Azji. Mieszka w New Delhi z żoną i dwiema córkami.

Tarun J. Tejpal jest dziennikarzem i wydawcą. W ciągu swojej 22-letniej kariery wydawał mi. in. „Outlook”, jedną z najważniejszych gazet w Indiach. Pisywał również do “The Guardian”, “The Paris Review” i “The Financial Times”.

W marcu 2000 roku opuścił „Outlook”  i zaczął tworzenie  internetowego portalu publicystycznego Tehelka.com, który stał się znany dzięki wnikliwym śledztwom dziennikarskim. W 2001 roku „Asiaweek” uznała Tejpala  za jedną z 50 najbardziej wpływowych i opiniotwórczych osób w Indiach.

Jego pierwsza powieść – Alchemia pożądania – stała się wielką sensacją literacką i natychmiast doczekała się licznych przekładów.

O Alchemii pożądania:

Nareszcie mamy nową powieść, błyskotliwą i oryginalną, która przychodzi do nas z Indii.V.S. Naipaul (nagroda Nobla 2001)

Wspaniale odmalowane Indie to tło Alchemii pożądania, której akcja rozgrywa się na przełomie wieków i opowiada historię pary młodych ludzi, biednych jak myszy kościelne, ale bezgranicznie w sobie zakochanych. Zakochani w sobie bez pamięci, przenoszą się z małej mieściny do dużego miasta, gdzie mężczyzna, który marzy o zostaniu pisarzem, pracuje gorączkowo nad powieścią i odrywa się od pracy jedynie po to, by zaspakajać niepohamowane pożądanie, jakie budzi w nim piękna żona.

Kochankom trafia się okazja opuszczenia miasta, jadą do otoczonego mgłami podnóża Himalajów i wprowadzają się do zrujnowanego starego domu, który, jak mają nadzieję, stanie się przybytkiem ich miłości. Początkowo oddają się miłości fizycznej z bezgraniczną intensywnością. Jednak w trakcie odnawiania domu zostają znalezione dzienniki jego pierwszej mieszkanki — amerykańskiej podróżniczki - narrator zaś nie może się im oprzeć, coraz bardziej oddala się od żony i zagłębia w inny świat i inny czas. Kiedy miłość przestaje być najważniejsza w jego życiu, mężczyzna powoli odkrywa ciemne tajemnice w samym jądrze jej historii, aż do chwili, gdy szokująca prawda wychodzi na jaw, a wszystkie pewniki obracają się wniwecz.

Odkrywcza i wartko przedstawiona fabuła Alchemii miłości, skrząca się pomysłami, z bohaterami zapadającymi w pamięć, jest hołdem złożonym chaotycznemu duchowi kraju w czasie wielkich zmian. To także głęboko zmysłowe i wzruszające, a przy tym jasno opisane i wnikliwe spojrzenie na skomplikowane relacje pomiędzy kobietą i mężczyzną, ambicją i miłością. To wybitna powieść napisana przez człowieka, który stał się jednym z najważniejszych przedstawicieli swego pokolenia.

Festiwal gościć będzie także Paulo Linsa z Brazylii, autora znakomitej i wstrząsającej powieści Miasto Boga.

Paulo Lins urodził się w Rio de Janeiro w 1958 roku. Poeta, bojownik ruchu poezji niezależnej, absolwent literatury Uniwersytetu Federalnego w Rio de Janeiro. W latach 1986–1993 brał udział w badaniach antropologicznych na temat przestępczości w fawelach Rio de Janeiro. Jako czarnoskóry, który wychowywał się w Mieście Boga, Lins miał szczególną łatwość w nawiązywaniu kontaktów z przestępcami i zwykłymi mieszkańcami dzielnicy. Zebrany przez lata materiał oraz własne wspomnienia stały się impulsem do napisania Miasta Boga.

Kilkadziesiąt lat temu rząd brazylijski zadecydował, że napływająca do rajskiego Rio de Janeiro ludność wiejska zakłóca porządek skwerów i plaż karnawałowego miasta. Rozpoczęły się przesiedlenia do oddalonej od centrum miasta faweli; trudno nazwać to miejsce dzielnicą, nie sposób nazwać domami, pomieszczeń, w których przyszło ludziom mieszkać. Naiwni byli ci, którzy uwierzyli, że będzie im dobrze. Zepchnięci na margines życia, pozbawieni perspektyw, sposobem życia uczynili przemoc.

Wstrząsająca opowieść o mieszkańcach Miasta Boga: miejsca skąpanego we krwi, powstawała niejako na marginesie badań antropologicznych Alby Zaluar, w trakcie realizacji projektów badawczych „Przemoc i przestępczość w Rio de Janeiro”. Uczestniczył w nich Paulo Lins, który w swej na poły reporterskiej, na poły lirycznej opowieści wykorzystał materiały z wywiadów i artykułów naukowych. Siłą tej opowieści jest brutalna szczerość, wręcz namacalna duszna aura dzielnicy, w której przez pewien czas mieszkał autor. Niedawno na polskich ekranach gościł głośny film Kátii Lund i Fernanda Meirellesa oparty na książce Paulo Linsa – kilka migawek wyjętych z powieści.

V.S. Naipaul i Tarun Tejpal

Warszawa

Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski, Aleje Ujazdowskie 6

10.10 wtorek

18:30 Spotkanie z Tarunem Tejpalem

Prowadzenie: Jarosław Lipszyc

20:00 Spotkanie z V.S. Naipaulem

Prowadzenie: Jacek Żakowski