SPOTKANIE ZE ZBIGNIEWEM BRZOZĄ I PAWŁEM ŚPIEWAKIEM: PAMIĘĆ PO KOMUNIŹMIE

Udostępnij

kategoria: inne ciekawe wydarzenia

Dyskusja wokół najnowszej książki znanego socjologa pt. „Pamięć po komunizmie” oraz spektaklu Zbigniewa Brzozy „Bal pod orłem”. Motywem łączącym oba dzieła jest ich tematyka i próba rozliczenia się z poprzednim okresem politycznym. Oba dzieła łączy jeszcze jedna rzecz – język. Spektakl Brzozy odbywa się, nie bez powodu, w całkowitym milczeniu; książka Śpiewaka skupia się na mowie publicznej.

Paweł Śpiewak
Pamięć po komunizmie

Polska wychodziła z epoki komunizmu bogata w wiedzę i przemyślenia, czym jest stalinizm, terror czy ideologiczna indoktrynacja. Zachowaliśmy jasne przekonanie, na czym polega wyjątkowość totalitaryzmu i zła, jakie ze sobą niesie. Ale mimo to po roku 1989 całe to doświadczenie ulegało stopniowej banalizacji i relatywizacji. Politycy i publicyści dla doraźnych celów politycznych, niepomni nawet własnych słów, wycofywali się ze swoich dawnych ocen, rezygnując nie tylko z rzetelnego oceny dziedzictwa komunizmu, a również jego rozliczenia. Język antytotalitarny ustąpił wobec języka pragmatycznego.
Prezentowana książka skupia się na mowie publicznej. Pokazuje, jakimi językami posługiwali się zwolennicy przyspieszenia, lustracji, dekomunizacji i ci, którzy głosili hasła wybaczania i zapominania. Dotyczy zarówno sfery ekonomicznej, politycznej, jak i przedstawienia historii PRL-u oraz – co ważne – roli intelektualistów w budowanie systemu komunistycznego.

Zbigniew Brzoza

BAL POD ORŁEM

„PRL stał się maskotką dzisiejszej kultury popularnej, która bierze z czasów komunizmu tylko to, co uda się sprzedać, czyli nostalgiczne wspomnienie bokobrodów, spodni dzwonów i rock and rolla z adapteru Bambino. Słuchając przebojów socjalizmu w teatrze Buffo czy oglądając film "Segment'76", można dojść do wniosku, że życie w PRL-u było jedną wielką imprezą, której nie potrafiły zepsuć drobne uciążliwości w zaopatrzeniu. Spektakl Zbigniewa Brzozy "Bal pod Orłem" w warszawskim teatrze Studio burzy ten obraz. Oparty na francuskim pomyśle opowiada polską historię drugiej połowy XX w. z punktu widzenia dancingu. W odróżnieniu jednak od oryginału, który rozgrywa się w paryskim bistro, w tym przedstawieniu ani przez chwilę nie panuje nastrój beztroskiej zabawy. "Bal pod Orłem" to

bal ludzi zniewolonych, w którym rolę wodzirejów odgrywają ubecy, ormowcy i sowieccy żołnierze. Jest to bal bez wystawnych strojów, w kufajkach i szarych płaszczach z PDT-u, z wódką zamiast szampana i herbatą w szklankach. Bal, na którym nikt nie umie dobrze tańczyć, bo jak tu tańczyć w gumofilcach.”

ostatnia zmiana: 2005-09-05